Tôi muốn bạn để ý một nền giáo dục toàn bích mà tôi thường gọi nền giáo dục nhân vị xã hội. Họ đi xe đạp không đèn, thành phố chật, chở hai ba người. Mục đích của cuộc đời làm cho nó có giá trị ở ngay địa vị mà mình xây một cách lương thiện.
Mấy dòng nầy diễn tả đúng hình ảnh con người không lý tưởng, bị nghèo đi tận tâm hồn, có rất đông ở thời đại chúng ta. Hồi nhỏ họ thích nghe chuyện ma, chuyện của Jules Vernes, Tấm Cám. Tất cả nó làm cho bạn trai chỉ vui tạm chốc lát lúc làm việc tội lỗi rồi lòng trở lại với màn đ êm lạnh bóng ma sầu.
Họ bất kể tình yêu hay có mầm ghen tương, mầm phụ bạc. Nó rào rạt tận đáy lòng của họ. Có nhiều tâm hồn thú thật với tôi nỗ lực học tập lắm nhưng trí vẫn nghe lâng lâng, hồn cứ trôi lạc vào những mơ mộng, nhất là mộng ái ân.
Có khi không ngay mấy lúc ấy, mà lúc họ ở một mình. Tính của bạn trai sở khanh ngoài ra giả dối phách lối. Trong lớp thầy có rao bài chậm hay lẹ, có đổi thời dụng biểu bất ngờ, có vô trễ ra trễ, họ ít thắc mắc, tắc lưỡi, bực tức như bạn gái.
Một tình yêu như vậy sẽ tạo cho bạn một ngày mai đầy mắc cỡ, hối tiếc sau khi đã làm bạn mất giờ, mất của, có khi mất tiếng tốt nữa. Nhưng sau khi tình yêu đã đến cho đôi trai tài gái sắc ấy, nó bỗng bị bóng ma chia ly hăm dọa. Lắm lúc họ cũng thất vọng vì bị bội bạc kiểu Nã Phá Luân si tình chạy say mê theo Joséphine mà cô nầy không yêu lại để bán quả tim cho chàng Charles.
Tạo hóa đã ban cho bạn trai bản năng làm cha hiểu theo nghĩa đảm đương gia đình từ vật chất đến tinh thần. Tôi biết được nhiều trung học sinh chuyên môn trốn học, chép khóa của giáo sư cho về để mốc, thi rớt lên rớt xuống mà ngày tới tối cứ xây mộng vàng làm lớn. Rồi luật chia ly nữa.
Một thanh niên trong cơn lốc của ái tình mà hai phần ba bản chất là tình cảm nông nỗi có thể làm bao nhiêu việc anh hùng, tốn hết tài sản, chịu đủ mọi nhục nhã, liều mạng sống nữa, miễn hy vọng chiếm hữu một trái tim khác phái mà họ tôn thờ. Có thể bạn sẽ bị đời hiểu lầm, dư luận lăng mạ bạn, kẻ ác tâm bôi lọ đời tư bạn. Thật giựt giải quán quân trong làng ăn.
Nếu phải ăn vụng, giấu đút đồ ăn riêng họ cũng không từ. Đó là chưa nói sự rút rỉa của lương tâm, sự trừng phạt của lưỡi đời mai mỉa. Điều tôi muốn nhấn mạnh riêng với bạn trai là ái tình, nhục tình chỉ nên đặt trong hôn nhân và phải đặt trong hôn nhân .
Thành thật lắm nhưng cũng cứng cõi quá, cộc lộc quá, không làm cho tha nhân quý mến. Một tâm tình thường làm thắm thía nội tâm họ là tủi phận. Lấy nhục tình làm phương thế tìm nhục lạc: cho nhục tình là xấu mà vẫn tìm nhục lạc, tìm cách bẽn lẽn trong tinh thần che giấu.
Tạo hóa cho một năng lực sáng tạo và trong người đ àn bà. Tướng diện họ nói ra tướng duyện. Họ thế cha, gồng gánh nhiều công việc nặng nhọc.