Bàn về ký ức bạn trai, một điều nầy ta không nên quên là lúc còn bé, khoảng 11 đến 15 tuổi, bạn trai không có não nhớ sâu sắc bằng lúc từ 16 tuổi trở đi. Nếu bạn chưa làm hiệu trưởng, chưa làm nhà giáo, xin bạn bước vô trung học đường để đừng trách tôi nói lố. Những tâm hồn tu nầy tin chắc những gì Thượng đế làm cho nhân loại đều chỉ tại người yêu nhân loại.
Cái vui của họ là vui xác thịt đầy sự ồ ạt, lo âu, xao xuyến có khi pha mùi nghi kỵ, ghen tương, oán thù. Họ chịu cực sưu tầm những nhạc, thi phẩm phần nhiều tích trữ sự lãng mạn, làm cho lòng bay bổng, mộng mơ. Khốc hại nữa là nó làm cho bạn trai tác ác mà vẫn ngoan cố.
Chính Augustin và Rousseau đã qua thời kỳ mua bán thứ tình nầy. Giải thích cho họ thấy lý do nào có vũ trụ và nhân sinh. Những lời giáo huấn qua loa bên ngoài không xây dựng được lòng bạn trai.
Tuy giàu tự ái, tự cao, tự trọng hơn ai hết, nhưng bạn trai có một đặc điểm tâm lý nầy ai cũng lấy làm lạ là dễ hối hận và dễ xin lỗi. Mà khí bi quan, họ thấy nó gai nhọn và gai nhọn. Bổn phận nhà giáo dục là tìm hiểu căn góc bạn trai, soi đường sáng cho họ, giúp đỡ họ chiếm đoạt, bảo tồn chân lý.
Nhưng sao tôi vẫn hồ nghi kẻ có cốt tủy kỳ dị khó sửa quá. Hôn phối do đó không phải chỉ là một cuộc tính giao mà còn là sự hợp nhất có tính cách nhân xã: tôi muốn nói hợp nhất trí tuệ, ý chí, lương tâm và xã hội. Aùi tình Ngài đặt trong lòng mỗi người là bí quyết để Ngài kết hợp người đ àn ông và người đ àn bà trong cuộc hôn nhân hầu thế Ngài kéo dài nhân loại.
Nhưng phần đông bạn gái không làm được vậy như bạn trai hay thiểu số bạn gái nầy. Ngoài luật lệ hôn nhân , nó là việc cấm, sinh trong tội. Vì có căn tạng tính dục như vậy nên bạn trai lúc gặp bạn gái nhan sắc hay khi bàn chuyện với người yêu hay có cái ngó dài đắm đuối, hay tỏ ra những thái độ âu yếm.
Muốn chào hỏi mà không dám, muốn nói chuyện mà chỉ ngó, muốn đến gần mà chỉ đi xa thôi. Mà lớn lên họ không vậy nữa. tạo hóa đã sáng tạo ra người nam và người nữ đồng bản chất, có sứ mệnh vừa hiện thế vừa siêu nhiên giống nhau.
Sức mạnh chi phối lối giao tiếp của họ vừa là tình yêu vừa là lý trí. Đọc Kiều của Nguyễn Du, ta thương Từ Hải ở chỗ từ tốt bụng, quá tin cậy Kiều nên: Giáo dục nhất là tính giáo dục một khoa học tối tế nhị, là công việc truyền cảm, xây dựng từng tâm hồn.
tính nỗi bật của họ rất mực kỹ lưỡng về tiền bạc. Nếu họ nói giọng óc thì tiếng nhỏ nghe eo éo. Nó làm cho tinh thần họ thấy bị hạ bệ, nhục nhã càng làm đau xót càng cuồng loạn nổi lên chống đối lại.
Trong mười thanh niên có đến tám người không yêu vì người tình mình học giỏi, có đầu óc cao thượng, có những hành vi anh hùng mà yêu vì cái mà người ta gọi là nhan sắc. Mà rồi lại non kinh nghiệm, không dám. Tai hại nữa là vì yếu đuối trước sắc đẹp họ dễ tha thứ những quái tật ở tình nhân.