Nếu thư xin chia buồn thì họ tưởng tượng có những ngấn lệ ấm ấm lăn trên lớp da mặt mịn ở một phương trời. Tôi thấy một sai lầm của nền giáo dục hiện đại là quá thiên về trí hiểu, không chịu bắt trẻ con học thuộc lòng. Họ ưa cãi má để phá phách ngoài hè, nhưng má muốn trừ tật phá thì đem lá bùa nhát ông Kẹ.
Thì ra lương tri của họ khả quan lắm. Nhưng phân vụ hằng ngày không còn làm họ tha thiết nữa. Nó căn cứ vào những điều kiện vật thể nên nó bắt bạn trai đòi luôn sự hiện diện của bạn mình.
Tật hồ nghi có thể sinh ra nữa, nếu lương tâm cứ bị lấn áp: đ àn áp chớ đâu có tàn hủy lương tâm được. Tôi muốn nhấn mạnh ở mục nầy: Bạn gái là hạng người mà khi bạn trai tín nhiệm bàn tâm sự cặn kẽ nhất . Cũng không phải có bạn trai chuyên môn một khoa học, một nghệ thuật mà hằng mơ ước một người vợ trong những điều kiện thường là làm xong các nhiệm vụ nội trợ và giúp đỡ họ thành công.
Tạo hóa cho một năng lực sáng tạo và trong người đ àn bà. Hồi nhỏ chạy chơi bò ngao bò nghếch ngoài lộ, mặt vằn vện bạn trai có kể gì ai đi qua lại trên đường đâu. Biết bao người lớn trong gia đình và ngoài xã hội, đã có kinh nghiệm về cuộc đời thấy cuồng chí của họ mà ngáp dài.
Song vì quỷ Satan khôn quá, óc ham mỹ thuật biến thành óc ghiền dâm hồi nào họ không hay. Họ chăm sóc mái tóc, họ cạo mặt, cắt móng tay và chuyên chú trang sức được chừng nào hay chừng ấy. Phần đông bị mắc tật ích kỷ, nhỏ mọn, ăn nói cầu kỳ.
Thế là họ có những tư tưởng dạy đời khitính trẻ bắt làm nghịch những điều họ nói. Họ hiểu huấn lệnh của bạn hình như mau hơn bạn, có điều là nghe ẩu để làm bậy. Rồi từ sự thương hại đó người cha nghĩ đến bổn phận đối với con, kết quả của tình yêu của mình, hình ảnh của bạn trăm năm mình và là dòng máu của mình.
Tình yêu siêu nhiên không có, tình yêu xác thịt bấp bênh: nội tâm khủng hoảng. Hầu hết những người làm cách mệnh đều có những đồng chí dám chết sống: đó là những bạn tâm giao lý tưởng. Trong mấy chương sau tôi sẽ bàn rộng về vấn đề này.
Cây vông dù có sơn son thếp vàng đến đâu thì bị mục vẫn mục, vẫn ô dụng. Rimaud nói tuổi của bạn là tuổi hứa để không giữ lời. Lắm lúc họ cũng thất vọng vì bị bội bạc kiểu Nã Phá Luân si tình chạy say mê theo Joséphine mà cô nầy không yêu lại để bán quả tim cho chàng Charles.
Có nhiều bạn trai đi đến chỗ cẩu thả bên ngoài. Verlaine trong 15 phút họ thấy muốn thoát tục. Nó mổ xẻ việc ác mà cũng cắt xén được chuyện thiện: hãy lợi dụng nó chớ đừng để nó chỉ huy mình.
Có khi chúng ngủ mấy tiếng đồng hồ liên tiếp, gần chiều mẹ sợ mặt trời đ è kêu không dậy. Mà còn phải tích cực giúp nhân cách phát triển. Họ ngơ ngác nghe lòng thiếu thốn một cái gì.