Tuy nhiên, những quy tắc chung này phải được điều chỉnh ít nhiều khi áp dụng đối với từng thể loại văn học giả tưởng khác nhau. Người bắt bóng là người tiếp nhận thông tin theo nghĩa là hành động của họ làm quả bóng dừng lại. Thứ nhất, bạn cần phải thừa nhận những cảm xúc mình đưa vào quá trình lập luận, hoặc phát sinh trong quá trình đó.
Sự pha trộn đó thay đổi giữa các cuốn sách khác nhau và người đọc có nhiệm vụ phải xác định những thành phần đa dạng tạo ra cuốn sách anh ta đọc. Đây là một quan niệm hoàn toàn sai lầm. Nhưng người nguyên thuỷ có thể không nhất trí với nhà khoa học về các dữ kiện phân tử hạt nhân, cũng như nhà khoa học không tin vào các dữ kiện về phép thuật mang tính nghi thức của người nguyên thuỷ.
Đặc điểm này đi kèm với một sự bắt buộc. Bạn nên lưu ý đến mối quan hệ mật thiết giữa đọc và nghe. Điều nghịch lý là những yếu tố làm cho tác phẩm khoa học xã hội có vẻ như dễ đọc lại chính là những yếu tố làm cho các tác phẩm về lĩnh vực này khó đọc.
Kết thúc giai đoạn này, học sinh có thể tự mình đọc được các cuốn sách đơn giản. Trong cả hai trường hợp, hoạt động học diễn ra trong bản thân người học. Chúng tôi đã nói nhiều lần rằng các cấp độ đọc là nối tiếp nhau, cấp độ cao hơn gồm những cấp độ trước hoặc dưới nó.
Cùng với Kinh Thánh, năm tác phẩm này trở thành xương sống cho bất cứ chương trình đọc nghiêm túc nào. Sách thực hành bao gồm những cuốn sách mô tả nghệ thuật dành cho người học; những cuốn sổ tay về bất cứ lĩnh vực nào như cơ khí, y khoa, nấu ăn; và cả những sách chuyên luận về kinh tế, đạo đức hay chính trị. Em đã nắm vững cấp độ đọc đầu tiên và chỉ có thế; em có thể tự đọc và sẵn sàng học thêm về cách đọc.
Tuy nhiên, cũng có những sách triết học mà bạn có thể và nên đọc. Vì cụm từ là một tập hợp từ, trong đó mỗi từ lại tạo nên ngữ cảnh cho các từ khác nên các từ đơn lẻ có xu hướng bị giới hạn về nghĩa. Nắm vững thực tế này có thể giúp độc giả phát hiện những từ quan trọng hơn.
Đối với những cuốn sách tồi, các quy tắc đọc sách chỉ giúp cho độc giả thấy rõ hơn những yếu kém trong tác phẩm mà thôi. Ở đây, có hai điều cần lưu ý: Thứ nhất, thơ trữ tình, thậm chí là thơ hiện đại, thường không yêu cầu ghê gớm như bạn nghĩ, nếu bạn biết đọc đúng cách; Thứ hai, dù bạn bỏ ra công sức thế nào thì kết quả thu được cũng xứng đáng. Chúng tôi gọi những câu hỏi về sự tồn tại và những điều xảy ra trên thế giới hay về những điều mà con người nên làm hay nên tìm kiếm là các câu hỏi hạng nhất.
Hoặc nếu tên tác phẩm đề cập đến những lĩnh vực mang tính thực hành mà bạn biết như đạo đức, chính trị, kinh doanh, thậm chí có thể là kinh tế học, luật pháp hay y khoa, thì bạn có thể phân loại cuốn sách đó khá dễ dàng. Dữ kiện, về một khía cạnh nào đó, bị quy định bởi các yếu tố văn hoá. Họ cố gắng tìm hiểu ý nghĩa ngôn từ, cố gỡ mớ bòng bong của câu cú để rồi nhanh chóng từ bỏ việc đọc và kết luận rằng thơ hiện đại quá khó đọc, như họ đã lường trước.
Qua đó, bạn có thể nắm được những nhận định chính. Nhưng vì đã hiểu (tức là tư tưởng của người đọc và người viết đã hoà quyện thành một) thì còn phần tư tưởng nào đưa người đọc đến những quyết định độc lập? Trí tuệ không ngừng phát triển dù ở độ tuổi cụ thể nào, mà chỉ ngừng khi bộ não tự nó mất đi sự sáng suốt.
Mặc dù vậy, câu chuyện vẫn có một sự thống nhất trong chuỗi hành động và tuyến tư tưởng chính, giúp xâu chuỗi toàn bộ tình tiết lại với nhau. Tuy vậy, những vở kịch lại có sức mạnh chiến thắng mọi trở ngại kể trên cũng như những trở ngại khác. Từ việc đọc kiểm soát, bạn đã biết rõ sách nào liên quan trực tiếp đến chủ đề bạn quan tâm và có thể tiếp tục việc đọc theo cách đọc đồng chủ đề.